Zgjidhja e ushtrimit 12 të mësimit Ushtrime përmbledhëse 1 në librin Kimia 12 nga shtëpia botuese Botime Pegi me autorë Graham Hill, John Holman dhe Philippa Gardom Hulme.
Pyetja
Nga digjia e plotë e 2,4 gramë të një përbërjeje kimike që përmban karbon, hidrogjen dhe oksigjen, u përftuan 3,52 gram CO2 dhe 1,44 gram H2O. Masa molare e kësaj përbërjeje është 60 g/mol.
Zgjidhja
a. Llogaritja e masës së karbonit, hidrogjenit dhe oksigjenit:
Përqindja e karbonit në $CO_2$ është $\frac{M_C}{M_{CO_2}} = \frac{12.011 \text{ g/mol}}{44.01 \text{ g/mol}}$.
$$m_C = m_{CO_2} \times \frac{M_C}{M_{CO_2}} = 3.52 \text{ g} \times \frac{12.011}{44.01} = 0.9605 \text{ g}$$
Përqindja e hidrogjenit në $H_2O$ është $\frac{2 \times M_H}{M_{H_2O}} = \frac{2 \times 1.008 \text{ g/mol}}{18.015 \text{ g/mol}}$.
$$m_H = m_{H_2O} \times \frac{2 \times M_H}{M_{H_2O}} = 1.44 \text{ g} \times \frac{2 \times 1.008}{18.015} = 0.1609 \text{ g}$$
Masa totale e përbërjes është shuma e masave të karbonit, hidrogjenit dhe oksigjenit.
$$m_O = m_{përbërjes} - m_C - m_H = 2.4 \text{ g} - 0.9605 \text{ g} - 0.1609 \text{ g} = 1.2786 \text{ g}$$
b. Përcaktimi i formulës empirike dhe molekulare:
Pjestojmë numrin e moleve të çdo elementi me vlerën më të vogël (0.0799 mol):
Formula empirike është $CH_2O$.
Masa molare e formulës empirike ($M_{emp}$) $CH_2O$ është:
$$M_{emp} = (1 \times 12.011) + (2 \times 1.008) + (1 \times 15.999) = 12.011 + 2.016 + 15.999 = 30.026 \text{ g/mol}$$
Faktori $n$ gjendet duke pjestuar masën molare të dhënë me masën molare empirike:
$$n = \frac{M_{molekulare}}{M_{empirike}} = \frac{60 \text{ g/mol}}{30.026 \text{ g/mol}} \approx 2$$
Formula molekulare është $n$ herë formula empirike:
$$(CH_2O)_2 = C_2H_4O_2$$