Kopertina e librit Matematika 10 - 11: Pjesa I

Zgjidhja e ushtrimit 2

Zgjidhja e ushtrimit 2 të mësimit 3.1Z në librin Matematika 10 - 11: Pjesa I nga shtëpia botuese Botime Pegi me autorë Steve Fearnley, June Haighton, Steve Lomax, Peter Mullarkey, James Nicholson dhe Matt Nixon.


Pyetja

a) Gjeni këndin ndërmjet akrepave të orës në secilën prej orëve të treguara.

  1. ora 7 fiks
  2. një e gjysmë
  3. 10:45
  4. 20:25

b) Gjeni këndin, ndërmjet orëve 03:10 dhe 11:24, me të cilin rrotullohet:

  1. akrepi i minutave
  2. akrepi i orëve

Zgjidhja

a) Çdo hapësirë midis orëve e shënojmë me xx dhe do e ketë vlerën 30°30\degree, pasi gjithë rrethi i orës përbën një kënd prej 360°360\degree dhe meqë janë 12 orë atëherë kemi x=36012=30°x = \dfrac{360}{12} = 30\degree.

  1. , nga 7 te 12 janë pesë orë, ndaj këndi ndërmjet akrepave do jetë 5x=5×30=150°5x = 5 \times 30 = \boxed{150\degree}.
  2. , nga 1 te 6 janë pesë orë, ndaj këndi do ishte sërish 5x5x, pra 150°150\degree. Por, meqë akrepin e minutave e kemi në gjysmë të orës, atëherë akrepi i orës ka përshkuar gjysmën e distancës midis orës 1 dhe orës 2. Kjo e fundit do ishte x2=302=15°\dfrac{x}{2} = \dfrac{30}{2} = 15\degree. Ja zbresim këndit që gjetëm në fillim dhe kemi këndin midis akrepave 150°15°=135°150\degree - 15\degree = \boxed{135\degree}.
  3. , nga 9 deri në 10 është vetëm një orë, pra këndi do ishte x=30°x = 30\degree. Meqë akrepi i minutave ka përshkuar 45 të tilla, atëherë akrepi i orës ka bërë treçerekun e rrugës nga 10 në 11, pra 45x60=3x4=3×304\dfrac{45x}{60} = \dfrac{3x}{4} = \dfrac{3 \times 30}{4} = 22,5°\degree. Ja shtojmë këndit fillestar dhe kemi këndin midis akrepave 30°30\degree + 22,5°\degree = 52,5°\boxed{52,5\degree}.
  4. , nga 5 deri në 8 kemi tre orë, pra këndi do ishte 3x=3×30=90°3x = 3 \times 30 = 90\degree. Meqë akrepi i minutave ka përshkuar 25 të tilla nga ora e plotë, atëherë akrepi i orës e ka bërë këtë distancë nga 8 në 9, pra lëvizja e akrepit të orës pas tetës do ishte 25x60=5x12=5×3012\dfrac{25x}{60} = \dfrac{5x}{12} = \dfrac{5 \times 30}{12} = 12,5°\degree. Këndi mes dy akrepave do ishte 90°90\degree + 12,5°\degree = 102,5°\boxed{102,5\degree}.

b)

  1. Që akrepi i minutave ta çojë atë të orëve nga 3 në 11, atëherë duhet të bëjë tetë rrotullime të plota, pra nga ora 03:10 deri në 11:10 akrepi i minutave rrotullohet tetë herë, me një kënd prej 360°×8=2880°360\degree \times 8 = 2880\degree. Më pas, akrepi i minutave shkon nga minuta 10 në atë 24. Çdo minutë do kishte një kënd prej 360°:60=6°360\degree : 60 = 6\degree, pra lëvizje me 14 minuta e akrepit të minutave nga 10 në 24 do ishte një rrotullim prej 14×6°=84°14 \times 6\degree = 84\degree. I mbledhim të dyja dhe kemi rrotullimin total të akrepit të minutave 2880°+84°=2964°2880\degree + 84\degree = \boxed{2964\degree}.
  2. Akrepi i orës në orën 03:10 do kishte përshkuar tre orë (3x=3×30°=90°3x = 3 \times 30\degree = 90\degree) dhe 1060\dfrac{10}{60} e distancës midis orës 3 dhe 4 (10x60=x6=306=5°\dfrac{10x}{60} = \dfrac{x}{6} = \dfrac{30}{6} = 5\degree). Nëse do e merrnim akrepin e orës si pozicion në orë (ku ora 12 është këndi 0) atëherë ai do ndodhej në këndin 90°+5°=95°90\degree + 5 \degree = 95\degree. Ndërsa akrepi i orës në orën 11:24 do kishte përshkuar 11 orë (11x=11×30°=330°11x = 11 \times 30\degree = 330\degree) dhe 2460\dfrac{24}{60} e distancës midis orës 11 dhe 12 (24x60=2x5=2×305=605=12°\dfrac{24x}{60} = \dfrac{2x}{5} = \dfrac{2 \times 30}{5} = \dfrac{60}{5} = 12\degree). Sërish, nëse do e merrnim akrepin si pozicion në orë atëherë do ndodhej në këndin 330°+12°=342°330\degree + 12\degree = 342\degree. Largesa midis këtyre dy pozicioneve, që do ishte rrotullimi që bën akrepi i orës, është 342°95°=247°342\degree - 95\degree = \boxed{247\degree}.