Kopertina e librit Matematika 12

Zgjidhja e ushtrimit 2

Zgjidhja e ushtrimit 2 të mësimit 5.3A në librin Matematika 12 nga shtëpia botuese Botime Pegi me autorë Brian Jefferson, David Bowles, Eddie Mullan, Garry Wiseman, John Rayneau, Katie Wood, Mike Heylings, Paul Williams dhe Rob Wagner.


Pyetja

Një pacienti i injektohen 10 njësi insulinë. Përmbajtja e ilaçit në trupin e pacientit zbret në mënyrë eksponenciale. Numri i njësive të insulinës nn, që mbeten te pacienti pas tt minutash, jepet me anë të formulës nn = AA \cdot 0,95t^t. Matjet e numrit të njësive të insulinës që ndodhen në trupin e pacientit, për disa vlera të kohës tt, jepen në tabelën e mëposhtme.

  1. Gjeni vlerën e A.
  2. Kopjoni dhe plotësoni tabelën. A i parashikon modeli në mënyrë të arsyeshme vlerat e nn për tt \le 8?
  3. A tregon modeli se, pas 13 minutash, te pacienti ka mbetur gjysma e sasisë së insulinës fillestare?

Zgjidhja

1. Gjeni vlerën e A.

Në momentin e injektimit, koha $t=0$. Sasia fillestare e insulinës është 10 njësi.

$$n = A \cdot 0.95^t$$Për $t=0$ dhe $n=10$:$$10 = A \cdot 0.95^0$$$$10 = A \cdot 1$$$$A = 10$$

2. Kopjoni dhe plotësoni tabelën. A i parashikon modeli në mënyrë të arsyeshme vlerat e $n$ për $t \le 8$?

Formula e modelit është $n = 10 \cdot 0.95^t$. Plotësojmë tabelën duke zëvendësuar vlerat e $t$:

  • Për $t=0$: $n = 10 \cdot 0.95^0 = 10 \cdot 1 = 10$
  • Për $t=2$: $n = 10 \cdot 0.95^2 = 10 \cdot 0.9025 = 9.025 \approx 9.03$
  • Për $t=4$: $n = 10 \cdot 0.95^4 = 10 \cdot 0.8145 \approx 8.145 \approx 8.15$
  • Për $t=6$: $n = 10 \cdot 0.95^6 = 10 \cdot 0.7351 \approx 7.351 \approx 7.35$
  • Për $t=8$: $n = 10 \cdot 0.95^8 = 10 \cdot 0.6634 \approx 6.634 \approx 6.63$

Tabela e plotësuar:

$t$ (minuta)$n$ (njësi - matje)$n$ (njësi - model)
01010
29.039.03
48.158.15
67.357.35
86.636.63

Po, modeli i parashikon në mënyrë të arsyeshme vlerat e $n$ për $t \le 8$, pasi vlerat e matura dhe ato të modelit janë identike.

3. A tregon modeli se, pas 13 minutash, te pacienti ka mbetur gjysma e sasisë së insulinës fillestare?

Sasia fillestare e insulinës ishte 10 njësi. Gjysma e saj është $10/2 = 5$ njësi.

Llogarisim sasinë e insulinës pas 13 minutash duke përdorur modelin:

$$n = 10 \cdot 0.95^{13}$$$$n = 10 \cdot 0.5133 \dots$$$$n \approx 5.133$$

Meqenëse $5.133 \approx 5$, modeli tregon se pas 13 minutash, te pacienti ka mbetur afërsisht gjysma e sasisë së insulinës fillestare.